Εσύ που χορεύεις

Ν. Λυγερός

Εσύ που χορεύεις
μόλις ακούς
τις πρώτες πενιές
λες κι είσαι
σ' ένα παλιό καφενείο
κοντά στην εκκλησία
τι έχεις να μας πεις
τώρα που πέθανε
κάθε μουσικός
που ήξερες
γιατί κανείς πια
δεν θέλει ν' ακούσει
ούτε μπουζούκι
ούτε μπαγλαμά
γιατί τώρα πια
δεν υπάρχουν
οι παλιοί ρεμπέτες
που ήξεραν
για τη Σωτηρία Μπέλλου
και δεν περίμεναν
τα χρυσά τσόκαρα
και τις γυμνόστηθες
φωνές του κώλου
ν' ανοίξουν
τα αφτιά τους
για ν' ακούσουν
επιτέλους
τη μουσική
της πατρίδας μας.

Μελοποίηση: Σπύρος Ζαμπέλης

 https://www.youtube.com/watch?v=TPFEti-y1BA

Le klephte de notre terre. (Monolithe sur papier blanc, grain fin, 32x41).
http://www.lygeros.org/view.php?numbe...

http://www.lygeros.org/articles?n=115...



Όταν οι ρεμπέτες έγιναν τσακάλια

Ν. Λυγερός

Στην αρχή μπορεί
να έβλεπες μόνο
τη μουσική τους
κι όχι το ύφος τους
όταν όμως ήρθε
η κατοχή εδώ
τα πράγματα άλλαξαν
κι οι ρεμπέτες μας
έγιναν τσακάλια
για να φάνε τους Ναζί
που μας καταπίεζαν
κι αν ακούσεις πάλι
τη δική μας Κυριακή
τότε θα καταλάβεις
πόσες θυσίες έκαναν
για να μη ξεχαστεί
η ελευθερία μας
και να ζήσει ο λαός μας
δίχως κατακτητές
και βαρβαρότητα
που διαπράττει
εγκλήματα φρικτά
κατά της Ανθρωπότητας.


Τα ρεμπέτικα της κατοχής

Ν. Λυγερός

Τα ρεμπέτικα της κατοχής
μπορεί να μην τα ξέρεις,
τριαντάφυλλό μου,
αλλά μιλούν ήδη
για τη Ρόζα
γιατί και πριν
σε γνωρίσω ακόμα
είχα αυτό το στίγμα
όπως άλλοι έχουν
το μεσογειακό
έτσι θα καταλάβεις
πως θα σαλέψουμε
αν κάποιος τολμήσει
να καταπατήσει
την πατρίδα μας
για να επιβάλει
τη βαρβαρότητα,
γι' αυτό δώσε μου
το γλυκό σου χέρι
και κρατήσου
γιατί έχουμε
ακόμα δρόμο
για να ζήσουμε
ελεύθεροι.



Κι αν έμαθες μπουζούκι;

Ν. Λυγερός

Κι αν έμαθες μπουζούκι
τι σημασία έχει
αν δεν παίζεις για τους άλλους
και δεν κλάψουν για τα παλιά
που ξέχασε η κοινωνία;
Μην πιστεύεις σε τίποτα
αν δεν μπορείς να τα δώσεις όλα!
Δεν είναι απλώς ένα ψέμα
ούτε μία υπερβολή
αλλά το μόνο που μας μένει
μια κρυφή πενιά.


Το μπουζούκι της ζωής

Ν. Λυγερός

Με το μπουζούκι
δεν μαθαίνεις μόνο μουσική
αλλά και τη ζωή
την άπονη
που αποτελεί ένα δώρο
για όσους ξέρουν
από θυσίες
και δεν εγκαταλείπουν
τον αγώνα
όταν υπάρχουν δυσκολίες.
Αν πονάνε τα δάχτυλά σου
είναι καλό για σένα
γιατί κι ο πόνος
είναι το πρώτο άγγιγμα
εκείνο που σ' αλλάζει
μέσω του έργου. 

Εισαγωγή στο μπουζούκι

Ν. Λυγερός

Μια απλή εισαγωγή στο μπουζούκι
αρκεί για να μας θυμίσει
τα βάσανα που τράβηξε ο λαός μας
στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Έτσι εξηγείται η ιστορία μας
και η αντίστασή μας
διότι ό,τι και να μας πουν
οι νέοι ραγιάδες
εμείς δεν ξεχνάμε εύκολα.


Ο σπασμένος μπαγλαμάς

Ν. Λυγερός

Ο μπαγλαμάς ακόμα και σπασμένος
αγγίζει τις χορδές μας
λες και δεν έχει ανάγκη
να παίξει για να τον ακούσουμε
κι όταν κλαίμε κι εμείς
δεν είναι από παράπονο
αλλά για να τον συνοδεύσουμε
στην ελληνική του πορεία
δίχως να διστάσουμε μια στιγμή.


Όταν ο μπαγλαμάς

Ν. Λυγερός

Όταν ο μπαγλαμάς
είναι η ψυχή
σαν τον βασιλικό
και την αλμύρα
τότε είναι κι αυτός
μια διάδοση του έργου
και η συνέχεια
ενός πολιτισμού
που δεν ξεχνά
ποτέ τους νεκρούς
και τους αγέννητους
αφού διαβάζει
τα βιβλία τους
κι ακολουθεί
τα βήματα
της Ανθρωπότητας
δίχως να δώσει
καμία σημασία
στις κοινωνίες
της αδιαφορίας
και της λήθης
που παραμένουν
χωρίς ίχνη.

Ο μπαγλαμάς του Γιάννη

Ν. Λυγερός

Τόσα χρόνια, ρε Γιάννη,
δεν είπες τίποτα
για κείνον τον μπαγλαμά
ενώ ήξερες για τον κυρ Θάνο.
Ξέρω μπορεί να μην ήθελες
ν’ ακούσεις τις πονεμένες χορδές
όταν πήγαμε στο κουτούκι
με τον πίνακα του δάσκαλου.
Αλλά ποιος άλλος θα το έλεγε,
ποιος άλλος θα έκλαιγε
για τον πληγωμένο γέρο
που καθόταν δίπλα στη σόμπα.
Μη φοβάσαι όμως
δεν ξέχασα να βάλω
λουλούδια πάνω στον τάφο του.


Για τις χαρούμενες καρδιές

Ν. Λυγερός

Εκεί σ’ εκείνο το παράξενο μουσείο
μπορείς ν’ ακούσεις τα ρεμπέτικα
που ζούνε μέσα μας
από τότε που γράψαμε
τα τσακάλια και τους μαυροσκούφηδες.
Κι αν θυμάσαι το μεγάλο δέντρο
τότε θα καταλάβεις το νόημα.
Το θέμα δεν είναι η υπόθεση
αλλά η θυσία των σκιών.
Κι όταν ακούσεις και πάλι
τον αγαπημένο μας μπαγλαμά
μην ξεχάσεις να κλάψεις
για τις χαρούμενες καρδιές.


Η φυλακή του Μανώλη

Ν. Λυγερός

Η φυλακή του Μανώλη άνοιξε
όταν έσπασαν οι χορδές του μπαγλαμά.
Τότε κατάλαβε την αξία
ενός μοναδικού φίλου.
Πριν άκουγε μόνο τον ήχο
ενώ τα λόγια ήταν δικά του.
Τώρα όμως που έσβησε κι αυτός
μας έμειναν μόνο τα τραγούδια.


Η πενιά που χάθηκε

Ν. Λυγερός

Μόνο όταν άκουγε το μπουζούκι
θυμόταν το ζεϊμπέκικο
της παλιάς γειτονιάς.
Τότε χόρευαν όλοι μαζί
για να δείξουν στον εχθρό
όχι τη δύναμη αλλά την αντοχή τους.
Μα τώρα που χάθηκε η πενιά
σε ποιον να μιλήσεις
για τα περασμένα χρόνια.
Ακόμα κι η ρετσίνα
ξέχασε την ουσία
και μέθυσε μόνη της.


Ο κρυφός ντουνιάς

Ν. Λυγερός

Τα όμορφα τραγούδια
ήταν κάτω από τα σκουπίδια
μιας γαμημένης κοινωνίας
Κι έπρεπε οι άνθρωποι
να σκάψουν με τα μπουζούκια
τις παλιές πενιές.
Αλλιώς κανένας δεν θα ζούσε
μέσα σ’ αυτήν τη λήθη
ακόμα και νεκρός.
Ο κρυφός ντουνιάς υπήρχε.

Σε ποια ταβέρνα;

Ν. Λυγερός

Σε ποια ταβέρνα
πήγαινε εκείνος ο μάγκας,
ο καρδιακός σου φίλος;
Μετά από τόσα χρόνια
πού να θυμηθείς
αυτή τη λεπτομέρεια;
Κι όμως αν μπορέσεις
πρέπει να μας το πεις
για ν’ ακούσουμε και πάλι το τραγούδι…


Το τραγούδι της Ελλάδας

Ν. Λυγερός

Το τραγούδι της Ελλάδας
λίγοι το ξέρουν
γιατί δεν άκουσαν
τον όρκο των Φιλικών
που περιμένουν
παθητικά
έναν άλλο Μάρκο
με το στόμα
γεμάτο άστρα
για να δουν επιτέλους
φως στη νύχτα
και δεν δίνουν
καμιά προσοχή
στο ευαγγέλιο
που κρατούσαν
οι τρείς μας
όταν αποφάσισαν
για τον αγώνα
της ελευθερίας
της πατρίδας.


Ένα υπόγειο στο Μοναστηράκι

Ν. Λυγερός

− Ποιο νόημα, έχουν τα ποιήματα, Δάσκαλε;
− Κανένα αν δεν γνωρίζεις το υπόβαθρο.
− Και ποιο είναι αυτό;
− Το μουσικό έδαφος του λαού μας.
− Μα ποιος ακούει τα τραγούδια;
− Εκείνοι που τα βλέπουν.
− Έχουν κάποια αξία;
− Αξία έχουν αν μπορείς να την αγγίξεις.
− Μα πού;
− Σ' ένα υπόγειο στο Μοναστηράκι.
− Εκεί βρίσκονται;
− Εκεί και περιμένουν.
− Ποιους;
− Τους μαθητές που έμαθαν για το παρελθόν.
− Και οι άλλοι;
− Χάνονται στο παρόν.
− Αυτό δεν πρέπει να το γράψετε;
− Ποιος θα το διαβάσει;
− Εκείνοι που πρέπει.
− Τότε δώσε τους τα λόγια.
− Ποια λόγια;
− Τα κατά Μάρκου.

 Τα τραγούδια του Μάνου

Ν. Λυγερός

Τα τραγούδια του Μάνου
είναι το ταγκό
και το ζεϊμπέκικο
που λειτουργούν
για το πνεύμα του
σαν πόλοι έλξης
και του προσφέρουν
τη δυνατότητα
του περάσματος
που τον απελευθερώνει
από τα εμπόδια
που του έστησε
η κοινωνία της λήθης
γι’ αυτό μην ξεχνάς
όταν είσαι μαζί του
να χτυπάς με τα χέρια σου
τον ρυθμό της ελευθερίας
γιατί τότε μόνο
είσαι συνάνθρωπός του
δίχως συμβιβασμούς.


Διπλοπενιές στο κουτούκι

Ν. Λυγερός

Διπλοπενιές στο κουτούκι
ακούγαμε κι εμείς
όταν θέλαμε να ζήσουμε
και πάλι μαζί
με τη μνήμη μέλλοντος
που είχαμε κάποτε
σ’ένα παλιό καφενείο
εκεί κοντά στη σόμπα
με τον παράξενο κύριο.


Η μουσική στο καφενείο

Ν. Λυγερός

Η μουσική στο καφενείο
ήταν πιο παλιά
κι από τα πρώτα μας όνειρα
τότε που δεν ξέραμε
για την αλήθεια.
Ο παππούς με το κονιάκ
και την κούπα με σταφίδες
μας θύμιζε μια ταινία
όπου το μετέωρο είχε νόημα
αλλά μόνο με το θίασο.
Εκείνη τη στιγμή
ποιος να φανταστεί το κέρασμα
και το γλυκό της φιλίας
ενώ ακούγαμε το μπουζούκι
που συνόδευε το κλάμα
της μικρής μαθήτριας. 

 Το καφενείο στην άκρη του ουρανού

Β. Ευαγγελίου, Ν. Λυγερός

Καφετέρια. Άδεια. Οι καρέκλες είναι κίτρινες και τα τραπέζια. Κόσμος δεν υπάρχει. Δύο άτομα μόνο που κάθονται ξεχωριστά. Το ένα από αυτά σηκώνεται και πλησιάζει το άλλο.

- Χάρηκα. Του απλώνει το χέρι. Μήπως μπορείτε να μου πείτε πόσα τραπεζάκια είναι γύρω σας, χωρίς βέβαια να τα μετρήσετε;

- Γιατί χαρήκατε; Αφού είμαστε άγνωστοι ο ένας για τον άλλον... Τα τραπεζάκια είναι 17 λόγω συμμετρίας, δεν είναι ανάγκη να τα μετρήσουμε.

- Μα χάρηκα ήδη, επειδή θα γνωριστούμε! Κρίμα που τόσο καιρό τα τραπεζάκια ήταν ασύμμετρα και δεν είχαμε καταφέρει να γνωριστούμε. Κάποιο πρόσωπο μπαίνει και κάθεται πίσω από τον ήρωα που μιλάει, χωρίς να δει ποιος είναι. - Η Κυρία πίσω μου, πρέπει να φοράει κόκκινα. Ταιριάζει με το άρωμά της. Σας έπεσε η απόδειξη. Αριστερά σας. Στο τακούνι του μαύρου σας δεξιού παπουτσιού.

- Έχετε εύκολες χαρές, δεν είστε δύσκολος άνθρωπος. Μάλλον είστε ποιητής και βλέπετε τα χρώματα αλλιώς... Η δεσποινίς φορά μόνο πράσινα αλλά αν φύγετε γρήγορα από εδώ μπορεί να τη δείτε και κόκκινη... Έτσι λέει ο Αλβέρτος...

- Τουλάχιστον μέχρι το ηλιοβασίλεμα της δεσποινίδος, προλαβαίνουμε να πούμε δυο κουβέντες. Όσον αφορά το μικρό κόκκινο λουλούδι, που μοιράστηκε το μυστικό του, δεν με αφορά. Διότι του είχα πει να μην πει τίποτα σε κανέναν και αυτό πήγε και το μοιράστηκε μαζί μου.. Άσε που δεν ήταν τόσο μικρό όσο λένε. Ήταν πολύ μεγαλύτερο από την ανθρωπότητα!

- Θα είναι πολύ μικρή η ανθρωπότητά σας... Αντιμετωπίζετε τα ίδια προβλήματα με έναν άλλο παλιό μου φίλο... τον μικρό πρίγκιπα... γι' αυτό μελετά τα ηλιοβασιλέματα... Τα λουλούδια δεν κρατούν μυστικά... είναι η μυθολογία τους μόνο που ξέρει... έτσι λέει ο νικηφόρος...

- Ναι έχετε δίκιο. Πολύ μικρή. Όσο μικρό φαίνεται το φεγγάρι από εκείνο το σπασμένο παράθυρο πίσω σας. Του δείχνει το παράθυρο. Έχετε παραγγείλει δύο γλυκά του κουταλιού. Περιμένετε κανέναν;

- Όχι, κανένα... Απλώς σας είδα μόνο και μοναχικό κι είπα να σας κεράσω... Ελπίζω να μην σας πείραξε. Είναι υποβρύχιο... λευκό... για να μην έχετε πρόβλημα με τα χρώματα. Σας αρέσει;

- Απίστευτο! Μόλις παρήγγειλα κι εγώ υποβρύχιο. Το λατρεύω, αν και φοβάμαι την θάλασσα. Αλλά θα το μοιραστούμε αν θέλετε. Ελπίζω να μην σας πειράζει. Εγώ θα σας κεράσω από το ήδη δικό μου ναυάγιο! Αρχίζει να βουτάει το κουτάλι στο ποτήρι που τον κέρασε ο άλλος. Κουμπιά γιατί δεν έχει το πουκάμισό σας;

- Μην παίζεται με τις λέξεις αν δεν βλέπετε τις σκέψεις. Είναι σημαντικές οι πρώτες διότι είναι τα ίχνη του πνεύματος. Η σχέση δεν είναι αμφίδρομη. Όταν σκέφτεστε μιλάτε, αλλά μπορείτε να μιλάτε δίχως να σκέφτεστε. Σας παρακαλώ μην το κάνετε. Δεν θέλω να πνιγείτε ακόμα και σε μεθυσμένο καράβι, γι' αυτό σας κέρασα υποβρύχιο. Κι αν δεν έχει κουμπιά το πουκάμισό μου είναι γιατί δεν φορώ γραβάτα.

- Δεν χρειάζεται να με παρακαλάτε. Κατάλαβα. Θέλετε να πληρώσετε το λογαριασμό! Εντάξει λοιπόν, ας κάνουμε την σούμα. 3 υποβρύχια + 1 ηλιοβασίλεμα + 6 αόρατα κουμπιά, πόσο κάνουν; Ελπίζω να μην κάνατε κοπάνες από τα διαλείμματα. Και η δική μου γραβάτα, δεν είναι ακριβώς γραβάτα όπως βλέπετε. Μικρός χαρταετός είναι. Φυσήξτε να φύγουμε..

-Τα κουμπιά δεν είναι αόρατα αλλά ανύπαρκτα... Πατριώτη κράτα τα ρέστα ! Αέρα ! Φύγαμε ! Πάμε να κολυμπήσουμε στον ουρανό μ' ένα υποβρύχιο κι ένα χαρταετό για να δούμε τον ήλιο, τον κίτρινο αχινό !



Τσόκαρα και καριόλες

Ν. Λυγερός

Όποιος δεν έχει δει ποτέ τσόκαρα και καριόλες, δεν μπορεί να πιστέψει ότι υποδήματα και άμαξες μπορεί να θεωρούν ότι έχουν άποψη. Στην αρχή νομίζει ότι ακούει ένα παραμύθι, αλλά σιγά-σιγά κατανοεί ότι ο συνδυασμός των δύο είναι θεαματικός. Τα τσόκαρα πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν ερωτήσεις και οι καριόλες απαντήσεις. Αυτός ο διάλογος φαντάζει εξωπραγματικός, αλλά όσο παράξενος κι αν είναι θέλει να φανεί ρεαλιστικός. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι τα επιχειρήματα του ενός αγγίζουν τις πεποιθήσεις του άλλου. Σημασία έχει ότι το παράλογο δεν στέκει ακόμα κι αν τα υποδήματα κι οι άμαξες προχωρούν χωρίς κανένα πρόβλημα στον κόσμο τους. Το πρόβλημα είναι το κοινό που βλέπει αυτό το θεατρικό, νομίζει ότι αφορά την πραγματικότητα. Ενώ στην ουσία, και τα δύο αποκτούν νόημα μόνο όταν τα βάζουμε και όταν καθόμαστε πάνω, αλλιώς και τα δύο είναι κενά. Όταν λοιπόν δίνουμε αξία στα λεγόμενά τους ξεχνάμε ότι είναι ένα θέατρο του παραλόγου και ότι ο σκηνοθέτης δεν είναι ο Ιονέσκο. Κατά συνέπεια η παράσταση δεν έχει το απαιτούμενο επίπεδο. Ελπίζουμε απλώς ότι το κοινό δεν θα δυσανασχετήσει γρήγορα με αυτήν την επιθεώρηση, αλλιώς τα τσόκαρα και οι καριόλες δεν θα προλάβουν να φύγουν από τη σκηνή εγκαίρως.